Türklerin Tarih Sahnesine Çıkışları
Türkler tarih boyunca çeşitli hareket yolları ve buna bağlı göç yolları izlemişlerdir. En başta hareketi yaptıkları alan ile sonraki alan içerisindeki hareketlerine bakıldığında. Geniş bir coğrafyaya yayıldığını görüyoruz. Araştırmalarım neticesinde görülüyor ki Kuzey ve orta Avrupa'dan Çin içlerine güneyde Mezopotamya'ya kadar yayıldıklarını görüyoruz. Çin ve Bizans kaynakları daha etkili açıklamalar söylese de M.Ö. dönemler biraz karanlıkta kalıyor. Bundan dolayı bir çok kaynağı okuduktan sonra açık bir şekilde özetleyecek tüm detayları ele alacak bir çalışmayı paylaşmak istiyorum.
Türklerin İlk Doğduğu ve Hareket Ettiği Noktalar
Türk adı ilk olarak Nuh'un oğlu Yasef'ten türediğine rivayet edilir. Bu bir geçmiş masallar ve hikayelerin ortaya koyduğu anlatımlardır. Gerçekte olan ve görüldükleri yer bakımından Beyaz ırk olan Europid denilen grubun Turanid tipindeki brakisefal savaşçı Türk soyunun anavatanı olan Altay dağlarının kuzeyi, yani bugün ki adı ile bilinen Kutsal Ötüken de görülmüşlerdir. Ardından Çin ve Asya içlerine doğru kuzey, güney, doğu ve batı yönünde yayılmışlar. Hatta Harzemden Mezopotamya'ya Fin - Ugor kuzey doğu Avrupa'ya kadar genişleyen bir alana yayılmışlardır. Bu anlatımlar çok güçlü kaynaklar olmasa da M.Ö. tarihlenen dönemler için söylenenlerdir. Göçer olduklarından dolayı kuzeyde Sibirya, doğuda Çin içleri Güney de Hindistan'ın İndus-Pencap bölgesine kadar ilerledikleri görülür.
Türklerin Tarih Sahnesine Çıkışları Yabancı Kaynaklarda
Yabancı kaynakların ve Çin kaynaklarında genellikle Orta Asya Karadeniz üzeri noktalar Türk olarak adlandırılmış. İlk kez Türk kelimesi olarak Bizans kaynaklarında görüyoruz.
Genel Hatları ile incelersek,
Çin Kaynakları: Çin kaynaklarında "Tujue" veya "Tujueguo" şeklinde geçen terim, Göktürk Kağanlığı ve diğer Orta Asya halklarını tanımlamak için kullanıldı. Çin, bu terimi genellikle kuzeyden gelen göçebe halkları ifade etmek için kullanmıştır.
Orta Doğu Kaynakları: İslam dünyasında, "Türk" terimi genellikle Oğuz Türkleri gibi Orta Asya kökenli halkları ifade etmek için kullanıldı. Bu terim, Selçuklu İmparatorluğu'nun yükselişiyle birlikte daha fazla kullanılmaya başlandı.
Batı Kaynakları: Avrupa'da, "Türk" terimi genellikle Osmanlı İmparatorluğu'nu tanımlamak için kullanıldı. Osmanlılar, Orta Asya kökenli olmamakla birlikte, Avrupa'nın gözünde genellikle "Türkler" olarak anıldılar.
Orta Asya Kaynakları: Göktürkler, Uygurlar gibi Orta Asya'da kurulan halkların kendi kaynaklarında da "Türk" terimi yer alır. Bu terim, genellikle bir halkın kimliğini ve kökenini ifade etmek için kullanıldı.
Türklerin Göç Yolları
1. Orta Asya'nın Yaylarından Kopup Gelen Göçler: Türklerin ilk adımları, Orta Asya'nın bozkırlarında at yetiştiriciliği yapan göçebe kabileler olarak atıldı. Göktürkler, 6. yüzyılda Moğolistan ve Sibirya'nın kuzeyinden çıkarak Orta Asya'ya doğru ilerledi. İç Asya'da birçok farklı halk ve kültürle etkileşime girdiler.
2. Batıya Yönelen Göçler: 8. yüzyılda Uygur Türkleri, Doğu Türkistan'dan batıya göç ederek Orta Asya'nın farklı bölgelerine yerleştiler. Bu göçler, Türklerin Orta Asya'nın batısına ve Hazar Denizi'nin çevresine kadar yayıldığını gösterdi.
3. İslam'ın Yayılmasıyla Orta Doğu'ya Yolculuk: İslam'ın yayılmasıyla birlikte, Türkler İran, Irak ve Suriye gibi Orta Doğu bölgelerine göç ettiler. Selçuklu Türkleri, 10. yüzyılda İran ve Anadolu'yu fethederek İslam kültürüyle etkileşime girdiler.
4. Anadolu ve Balkanlara Yerleşme: 11. yüzyıldan itibaren Türkler, Anadolu'nun fethi ve ardından Balkanlara yayıldılar. Anadolu Selçuklu İmparatorluğu'nun kuruluşuyla Türkler, Orta Asya kökenli kültürel unsurları Anadolu'nun yerel kültürleriyle harmanlayarak zengin bir medeniyet inşa ettiler.
5. Doğu Avrupa ve Rusya'nın Sınırlarında: Kırım Tatarları ve Kafkasya'nın Türk halkları, 15. yüzyıldan itibaren Doğu Avrupa'ya ve Rusya'nın sınırlarına göç ettiler. Kırım Hanlığı, bu dönemde bağımsız bir Türk devleti olarak etkili oldu.
6. Osmanlı İmparatorluğu'nun Genişlemesi: Osmanlı İmparatorluğu, 15. yüzyıldan itibaren Anadolu'dan başlayarak Balkanlar, Kafkasya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'ya kadar genişledi. Bu süreçte Türkler, farklı kültürlere ve coğrafyalara yayıldılar.
Bir çok devlet kuran Türkler, doğudan batıya hatta Mısıra kadar giden ulaşılan bir yolun güzergahın içerisinde izlenen yolların bir bütünü olarak yayılma göstermişlerdir. Bu sayede hem tarihe yön verirken hem de diğer toplumlar ile karışarak, çok etkili kültürlerinde oluşmasına neden olmuşlardır.
Araştırmalar gösteriyor ki bir çok devletin ve toplumun oluşmasında Türklerin etkisi çok fazla.